Περιβαλλοντικός Σύνδεσμος Δήμων Αθήνας – Πειραιά: Ένα στα πέντε αδέσποτα είναι φορέας καλα αζάρ.

Το καλα αζάρ (λεϊσμανίωση) είναι από τις συχνότερα εμφανιζόμενες νόσους των σκύλων στην Ελλάδα. Μεγάλος αριθμός σκύλων πεθαίνει κάθε χρόνο λόγω της ασθένειας, ενώ μεγάλος είναι και ο αριθμός των ζώων που είναι φορείς της νόσου.
Η λεϊσμανίωση όμως δεν αφορά μόνο τα ζώα, αλλά δυστυχώς υπό προϋποθέσεις μπορεί να προσβάλλει και τον άνθρωπο.

Η μετάδοση της ασθένειας στο σκύλο γίνεται έμμεσα μέσω της σκνίπας του γένους Phlebotomus. Ο σκύλος νοσεί εβδομάδες ή και χρόνια μετά το νύγμα, αλλά στο διάστημα αυτό είναι φορέας και μπορεί να μεταδώσει τη νόσο στις διάφορες σκνίπες που απομυζούν αίμα από αυτόν. Οι σκνίπες κυκλοφορούν τους...

ζεστούς μήνες του χρόνου και τσιμπούν μόνο μετά τη δύση του ηλίου. Στην Ελλάδα τα είδη σκνίπας που κυκλοφορούν είναι κατά κανόνα ζωόφιλα και μόνο σε σπάνιες περιπτώσεις τσιμπούν τον άνθρωπο. Η αύξηση της θερμοκρασίας του πλανήτη όμως φέρνει στη χώρα μας και νέα είδη σκνίπας, περισσότερο ανθρωπόφιλα. Η νεφρική ανεπάρκεια αποτελεί και την πρώτη αιτία θανάτου ενός σκύλου που πάσχει από Λεϊσμανίωση. Η νόσος καταλήγει στο θάνατο του ζώου αν δεν χορηγηθεί η κατάλληλη θεραπεία. Στον άνθρωπο η ασθένεια παρουσιάζεται με τέσσερις μορφές: σπλαγχνική λεϊσμανίαση, γνωστή και ως Κάλα-Αζάρ, η οποία είναι άκρως απειλητική για τη ζωή, λεϊσμανίαση βλεννογόνου, αυτο-ιάσιμη δερματική λεϊσμανίαση και μετα-Κάλα-Αζάρ δερματική λεϊσμανίαση.

Η καλύτερη αντιμετώπιση της επιδημίας αυτής είναι η πρόληψη. Αυτή συνίσταται στην εφαρμογή εντομοκτόνων και αντιπαρασιτικών κολάρων στο σκύλο, ούτως ώστε να μην μπορεί να πλησιάσει η σκνίπα. Παράλληλα, συστήνονται συχνές εξετάσεις αίματος για να γίνει έγκαιρη διάγνωση και αποτελεσματικότερη θεραπεία. Στο Διαδημοτικό Κέντρο Περίθαλψης Αδέσποτων Ζώων (ΔΙ.ΚΕ.Π.Α.Ζ.) αντιμετωπίζουμε καθημερινά το πρόβλημα της Λεϊσμανίωσης. Σε συνεργασία με την Ιατρική Σχολή του Πανεπιστήμιου Κρήτης έγινε μια έρευνα για το ποσοστό των σκύλων που φέρουν τη νόσο στους δήμους μέλη του ΠΕΣΥΔΑΠ στο λεκανοπέδιο Αττικής. Πάρθηκαν δείγματα αίματος από όλα τα σκυλιά που εισέρχονταν στο Κέντρο, είτε παρουσίαζαν συμπτώματα είτε όχι. Τα αποτελέσματα παρουσιάζονται στα παρακάτω γραφήματα. Παρατηρούμε ότι και τις 2 χρονιές το ποσοστό των νοσούντων ζώων κυμάνθηκε στο 14 με 16 %. Σύμφωνα με τον Καθηγητή Κτηνιατρικής κ. Χαραλαμπίδη, το ποσοστό μόλυνσης στην Αθήνα αγγίζει το 8% ενώ το αντίστοιχο ποσοστό στον Πειραιά βρίσκεται στο 7.5% (Πρωτοζωολογία, Σ.Θ. Χαραμπίδης, University Studio Press). Η διαφορά με τα δικά μας αποτελέσματα δικαιολογείται από το γεγονός ότι στη δική μας μελέτη δεν εξετάστηκαν δεσποζόμενα σκυλιά, στα οποία το ποσοστό νόσησης είναι μικρότερο.

Όσον αφορά τα κρούσματα Λεϊσμανίωσης στον άνθρωπο στην Ελλάδα, ο αριθμός που καταγράφεται ετησίως κυμαίνεται από 20-60 και αφορά κυρίως ανασοκατασταλμένα άτομα. Από το 1998 έως το 2005 έχουν αναφερθεί στην Ελλάδα 291 κρούσματα σπλαγχνικής και 20 κρούσματα δερματικής λεϊσμανίασης. Ο αριθμός των κρουσμάτων του νοσήματος ποικίλλει στις διάφορες περιοχές της χώρας και συνήθως δεν υπάρχει συσχετισμός μεταξύ των κρουσμάτων στον άνθρωπο και το σκύλο. Παρατηρούμε λοιπόν ότι το ποσοστό των σκύλων με Λεϊσμανίωση στο λεκανοπέδιο είναι υψηλό. Σε άλλες περιοχές της χώρας το αντίστοιχο ποσοστό αγγίζει και το 50 %. Πρόκειται λοιπόν για μια επιδημία η οποία ενέχει κινδύνους και για τη δημόσια υγεία. Είναι ανάγκη να υπάρξει προσπάθεια καταπολέμησης της νόσου. Η πιο αποτελεσματική μέθοδος είναι η πρόληψη με τις μεθόδους που αναφέρθηκαν, αλλά και η οριστική λύση στο «πρόβλημα» των αδέσποτων σκύλων, μέσω της εφαρμογής της υπάρχουσας νομοθεσίας.

Ο Πρόεδρος του ΠΕΣΥΔΑΠ Γρηγόρης Γουρδομιχάλης, κατά την παρουσίαση των αποτελεσμάτων της έρευνας υπογράμμισε ότι: «Η λεϊσμανίωση δεν αφορά μόνο τα ζώα, αλλά δυστυχώς μπορεί να προσβάλλει και τον άνθρωπο. Θεωρούμε ότι η αντιμετώπιση της νόσου στο σκύλο είναι θέμα τόσο του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων όσο και του Υπουργείου Υγείας. Και τα δυο υπουργεία πρέπει να χρηματοδοτήσουν δράσεις για τον περιορισμό της επιδημίας». Και συνέχισε «Τα συμπεράσματά μας συμπυκνώνονται:
 Βάση των αποτελεσμάτων της έρευνας το 16% των αδέσποτων στο Λεκανοπέδιο ή το 1 στα 7 αδέσποτα είναι φορέας του ΚΑΛΑ ΑΖΑΡ (Λεϊσμανίωση).
 Αν συνυπολογίσουμε στην έρευνα τα ύποπτα κρούσματα, τότε προκύπτει ότι το 20% των αδέσποτων ή το 1 στα 5 αδέσποτα είναι φορέας του ΚΑΛΑ ΑΖΑΡ
 Το αντίστοιχο ποσοστό από την ίδια έρευνα που διεξήγαγε ο ΠΕΣΥΔΑΠ το έτος 2006 ήταν 25% ή το 1 στα 4.
Οι εκτιμήσεις μας είναι:
Η μείωση του ποσοστού των αδέσποτων ζώων που είναι φορείς του ΚΑΛΑ ΑΖΑΡ, στους δήμους μέλη του ΠΕΣΥΔΑΠ, σε σχέση με το ποσοστό που προέκυψε από την αντίστοιχη έρευνα που πραγματοποιήσαμε το 2006 θεωρούμε ότι οφείλεται:
 Στην αποτελεσματική δράση του ΔΙΚΕΠΑΖ
 Στα προγράμματα ενημέρωσης που υλοποίησε ο ΠΕΣΥΔΑΠ
 Στην κατανόηση των πολιτών για την αναγκαιότητα λήψης μέτρων προστασίας των ζώων από την σκνίπα.