Ο Θανάσης Οικονόμου για το Πόθεν έσχες στην ολομέλεια 11/05/2010.
«Yπέρ της κάθαρσης η διεύρυνση της βάσης ελέγχου του πόθεν έσχες στο σύνολο των πολιτικών, στους κρατικούς αξιωματούχους και στους αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης».
Οι οικονομικές εξελίξεις δεν οφείλονταν μονάχα στα δυσθεώρητα ταμειακά ελλείμματα και στις διαχειριστικές αστοχίες. Ήταν το φυσικό επακόλουθο ενός πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου που μας οδηγούσε προς την καταστροφή. Και που κανείς μέχρι το Φθινόπωρο του 2009 δεν έβαζε φρένο. Βασική ευθύνη έχουμε εμείς οι πολιτικοί. Όχι όλοι ασφαλώς, σίγουρα όχι όλοι το ίδιο. Και ακόμη πιο σίγουρα, όχι μόνο οι πολιτικοί. Μόνο όταν αυτή η...
διαπίστωση -που είναι κοινός τόπος όλων των πολιτών- γίνει και δική μας διαπίστωση, θα μπορέσουμε να πάμε παρακάτω. Το οικοδόμημα πάνω στο οποίο δομήσαμε τη δημόσια σφαίρα τις τελευταίες δεκαετίες, είναι πια υπό κατάρρευση. Και μαζί του, καταρρέουν όλοι οι όροφοι. Από τα υπόγεια μέχρι τα ρετιρέ. Κάποιοι κάθονται στους εξώστες, παριστάνουν τους θυρωρούς ή τους επισκέπτες. Κάποιοι αρκούνται στη διαπίστωση πως δεν υπήρξαν ποτέ διαχειριστές.
Αρκεί, όμως, αυτό; Ασχέτως σε ποιον όροφο ζει ο καθένας, ένα είναι σίγουρο. Παρατηρώντας ένα κτήριο να πέφτει δεν αποφεύγεις τον κίνδυνο.
Αυτό το κτήριο πρέπει να σταθεί όρθιο.
Με αλλαγές.
Ναι.
Με βαθιά αυτοκριτική.
Ναι.
Με σκληρή και παραδειγματική τιμωρία.
Ναι.
Άλλα όρθιο και συμπαγές, φωτεινό και καθαρό. Για να νιώθει ο κάθε πολίτης ότι αυτό το οικοδόμημα είναι το δικό του σπίτι, το δικό του στήριγμα απέναντι στην αδικία, στις ισοπεδωτικές λογικές, στην κατάργηση όλων των κοινωνικών κεκτημένων.
Όσο απαραίτητη είναι η διαδρομή που πρέπει να διασχίσουμε για να χτίσουμε ένα νέο οικοδόμημα με διαφορετικά θεμέλια που θα εξασφαλίζουν την κοινωνικά δίκαιη βιωσιμότητά του, τόσο απαραίτητη είναι και η συνδρομή όλων των παρατάξεων. Το να πετροβολούμε απλώς το παλιό, δεν μας εξασφαλίζει τίποτα παραπάνω από την πτώση του και τίποτα παρακάτω από την αβεβαιότητα της επόμενης μέρας.
Και αυτό δεν μπορούμε και δεν πρέπει να το επιτρέψουμε. Οι λογικές και οι κραυγές πως δήθεν είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι, στην ουσία συγκαλύπτουν τους υπαίτιους, συσκοτίζουν την αλήθεια και εν τέλει δεν λογοδοτεί κανείς.
Ακολουθεί το πλήρες κείμενο της ομιλίας.
Το τελευταίο διάστημα η εισβολή της ιστορίας σε μια πραγματικότητα που για δεκαετίες δεν θελήσαμε ή δεν μπορέσαμε να δούμε, είναι γεγονός. Είναι ξεκάθαρο πια, ότι οι οικονομικές εξελίξεις δεν οφείλονταν μονάχα στα δυσθεώρητα ταμειακά ελλείμματα και στις διαχειριστικές αστοχίες. Ήταν το φυσικό επακόλουθο ενός πολιτικού, κοινωνικού και οικονομικού μοντέλου που μας οδηγούσε προς την καταστροφή. Και που κανείς μέχρι το Φθινόπωρο του Εννιά (2009) δεν έβαζε φρένο. Ενός μοντέλου, για το οποίο βασική ευθύνη έχουμε εμείς οι πολιτικοί. Όχι όλοι ασφαλώς, σίγουρα όχι όλοι το ίδιο. Και ακόμη πιο σίγουρα -αν θέλετε- όχι μόνο οι πολιτικοί. Μόνο όταν αυτή η διαπίστωση -που είναι κοινός τόπος όλων των πολιτών- γίνει και δική μας διαπίστωση, θα μπορέσουμε να πάμε παρακάτω.
Εκτιμώ πως είμαστε σε αυτή την κατεύθυνση.
Το οικοδόμημα πάνω στο οποίο δομήσαμε τη δημόσια σφαίρα τις τελευταίες δεκαετίες, είναι πια υπό κατάρρευση. Και μαζί του, καταρρέουν όλοι οι όροφοι. Από τα υπόγεια μέχρι τα ρετιρέ. Κάποιοι κάθονται στους εξώστες, παριστάνουν τους θυρωρούς ή τους επισκέπτες. Κάποιοι αρκούνται στη διαπίστωση πως δεν υπήρξαν ποτέ διαχειριστές. Και είναι αλήθεια πως δεν ήταν παρά μόνο κάποιες λίγες στιγμές. Όχι όμως αμελητέες, όχι ανύπαρκτες.
Αρκεί, όμως, αυτό;
Ασχέτως σε ποιον όροφο ζει ο καθένας, ασχέτως από το τι έκανε ή τι δεν έκανε, ένα είναι σίγουρο. Παρατηρώντας ένα κτήριο να πέφτει δεν αποφεύγεις τον κίνδυνο.
Και αν ακόμη δεν έχεις εσύ την ολική ευθύνη διαχείρισης, δεν έχεις δικαίωμα να το αφήσεις να πέσει. Γιατί το οικοδόμημά μας είναι άμεσα συνυφασμένο με τη μορφή, το ήθος και το εύρος της Δημοκρατίας μας.
Αυτό το κτήριο πρέπει να σταθεί όρθιο. Με αλλαγές. Ναι. Με βαθιά αυτοκριτική.
Ναι. Με σκληρή και παραδειγματική τιμωρία. Ναι. Άλλα όρθιο και συμπαγές, φωτεινό και καθαρό. Για να νιώθει ο κάθε πολίτης ότι αυτό το οικοδόμημα είναι το δικό του σπίτι, το δικό του στήριγμα απέναντι στην αδικία, στις ισοπεδωτικές λογικές, στην κατάργηση όλων των κοινωνικών κεκτημένων.
Δεν είναι λοιπόν η πρόκληση, πως θα σώσουμε τους εαυτούς μας, το παραταξιακά μικροσυμφέροντα, το παρόν μοντέλο του πολιτικού συστήματος. Είναι η αγωνία και το χρέος να επιστρέψουμε ως σύνολο στην ουσία των συνταγματικών μας καθηκόντων. Για να επιστρέψουμε από τη μαζικότητα των αντιδράσεων, στη συλλογικότητα των αποφάσεων. Στη συνεκτικότητα της κοινωνίας.
Και αυτό, περνάει αγαπητοί συνάδελφοι, πρώτα και κύρια από εμάς. Κανένας συμπολίτης μας δεν πρόκειται να γίνει συμμέτοχος σε αυτή την προσπάθεια, αν πρώτοι απ’ όλους δεν συμμετέχουμε εμείς. Αυτό προσδοκά και το νομοσχέδιο του Υπουργείου Δικαιοσύνης, Διαφάνειας και Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που συζητάμε σήμερα. Μέσα από τη διεύρυνση της βάσης -όσων υπόκεινται στον έλεγχο του πόθεν έσχες στο σύνολο του πολιτικού προσωπικού της χώρας, στους κρατικούς αξιωματούχους και στους αιρετούς της Τοπικής Αυτοδιοίκησης- απαντάμε στο αίτημα του πολίτη να μην εξαιρεθεί κανείς από τον έλεγχο των οικονομικών του.
Απαντάμε στο αίτημα για κάθαρση, με δραστικά μέτρα για την ουσιαστική αποτροπή και τιμωρία εκείνων που δεν δίστασαν να εκμεταλλευτούν προς ίδιον όφελος την εξουσία που ο λαός, το Σύνταγμα και οι νόμοι τους έδωσαν. Η ριζοσπαστική πρόταση για δήμευση κάθε περιουσιακού στοιχείου που αποκρύπτεται από τις δηλώσεις είναι ένα σημαντικό μέτρο, όχι μόνο στην αποκατάσταση της αδικίας που προέκυψε από την καταχρηστική άσκηση μιας δημόσιας εξουσίας αλλά και ένα προληπτικό μέτρο που η άμεση εφαρμογή του μπορεί να επιφέρει θεαματικά αποτελέσματα. Όμως, δεν είναι μόνο η δήμευση. Και σωστά προβλέπει το παρόν νομοσχέδιο απώλεια αξιώματος σε περίπτωση απόκρυψης περιουσιακών στοιχείων ή συμμετοχής σε off shore, καθώς και στέρηση των πολιτικών δικαιωμάτων. Πρέπει να δώσουμε συλλογικά το μήνυμα στην Ελληνική κοινωνία ότι μπορούμε να προλάβουμε, να αποβάλουμε και τελικά να τιμωρήσουμε φαινόμενα και πρόσωπα που εκμεταλλεύονται το δημόσιο αξίωμα τους.
Θα ήθελα ακόμη να σταθώ στην σημαντική τομή που φέρνει το παρόν νομοσχέδιο ως προς την εξέταση φαινομένων διαφθοράς από την δικαιοσύνη. Δεν είναι λίγες οι υποθέσεις διαφθοράς που έφτασαν στις δικαστικές αίθουσες. Όμως η απονομή της δικαιοσύνης καθυστέρησε τόσο που όχι μόνο επέτρεψε στους ενόχους να συνεχίσουν να βρίσκονται στις θέσεις τους, αλλά συχνά έδινε και ένα μήνυμα ουσιαστικής ατιμωρησίας καθώς αποθάρρυνε κάθε σκέψη για αποκάλυψη τέτοιων φαινομένων. Η ρύθμιση του παρόντος νομοσχεδίου σύμφωνα με την οποία, περιπτώσεις διαφθοράς θα εξετάζονται κατά αποκλειστικότητα από τα αρμόδια δικαστήρια, εκτός του ότι θα επιφέρει άμεσα τις όποιες κυρώσεις διασώζοντας το δημόσιο από τις περαιτέρω αρνητικές εξελίξεις θα δώσει και το μήνυμα ότι η δικαιοσύνη αντιδρά άμεσα. Έχουμε χρέος ως πολιτικό σύστημα να βάλουμε τέλος στις γκρίζες ζώνες που υπονομεύουν τη λειτουργία του κράτους μας. Που υπονομεύουν την κοινωνία μας.
Είμαστε υποχρεωμένοι να νομοθετούμε με θάρρος, να μην στεκόμαστε αδρανείς απέναντι σε υπαρκτά προβλήματα και σκάνδαλα, ακόμα και αν θεωρητικά νομοτεχνικά ζητήματα τεθούν στο τραπέζι.
Όσο απαραίτητη είναι η διαδρομή που πρέπει να διασχίσουμε για να χτίσουμε ένα νέο οικοδόμημα με διαφορετικά θεμέλια που θα εξασφαλίζουν την κοινωνικά δίκαιη βιωσιμότητά του, τόσο απαραίτητη είναι και η συνδρομή όλων των παρατάξεων. Το να πετροβολούμε απλώς το παλιό, δεν μας εξασφαλίζει τίποτα παραπάνω από την πτώση του και τίποτα παρακάτω από την αβεβαιότητα της επόμενης μέρας. Και αυτό δεν μπορούμε και δεν πρέπει να το επιτρέψουμε. Οι λογικές και οι κραυγές πως δήθεν είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι, στην ουσία συγκαλύπτουν τους υπαίτιους, συσκοτίζουν την αλήθεια και εν τέλει δεν λογοδοτεί κανείς.
