Η αλβανική κυβέρνηση, μετά από συνεχείς παλινωδίες που κρατούν πολλά χρόνια, αποφάσισε τη συγκρότηση επιτροπής που θα επιφορτιστεί με την αναζήτηση των οστών των Ελλήνων στρατιωτών που σκοτώθηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου 1940-1941 στο αλβανικό έδαφος (στη Βόρειο Ήπειρο).

Οι έρευνες θα αρχίσουν τον Μάιο και η επιτροπή θα...
αποτελείται από έναν αξιωματικό και επτά ανώτατους υπαλλήλους. Η απόφαση ελήφθη μετά από συμφωνία μεταξύ των δύο κρατών και επικυρώθηκε από το αλβανικό Κοινοβούλιο τον Μάρτιο του 2010. Όλοι οι ρυθμοί από αλβανικής αλλά και ελληνικής πλευράς για τη δημιουργία στρατιωτικού νεκροταφείου, είναι ρυθμοί χελώνας.

Μέχρι και το 1990, η Ελλάδα πρόβαλε ως λόγο μη δημιουργίας νεκροταφείου το γεγονός ότι στην Αλβανία επικρατούσε το κομμουνιστικό καθεστώς, που δεν επέτρεπε σε χώρα του ΝΑΤΟ να τιμήσει τους νεκρούς στρατευμένους της. Αυτό προφανώς και ήταν πρόσχημα, διότι και η Ιταλία ήταν χώρα του ΝΑΤΟ, αλλά από την πρώτη στιγμή ανέγειρε στην Αλβανία στρατιωτικό νεκροταφείο.

Μετά το 1990, μόνον πολίτες και φορείς ιδιωτών ενδιαφέρθηκαν για το θέμα. Ένας από αυτούς ήταν και ο πρώην υπουργός κ. Γ. Σούρλας, αλλά κι αυτός ως πολίτης ενήργησε. Προ τετραετίας του είχε υποσχεθεί η αλβανική κυβέρνηση ότι το αίτημα θα ικανοποιηθεί, αλλά μόλις τώρα ελήφθη μια απόφαση συγκρότησης επιτροπής, που κι αυτής το μέλλον είναι άδηλο. Ο κ. Σούρλας εξέδωσε μάλιστα και βιβλίο με τίτλο «Οι ήρωες του 1940 περιμένουν».

Ένας από τους λόγους της καθυστέρησης των τελευταίων ετών -που δεν εξέλιπε, απεναντίας μάλιστα- είναι η επιρροή μιας ολιγομελούς αλλά δυναμικής ακραίας ομάδας, υπό τον τίτλο «Ερυθρόμαυρη Συμμαχία» που εκπροσωπεί και τους Τσάμηδες. Αμέσως με την ανακοίνωση της αλβανικής κυβέρνησης περί σύστασης επιτροπής έρευνας, η ακραία οργάνωση, με δελτίο Τύπου που έστειλε στα αλβανικά μέσα ενημέρωσης, καταγγέλλει την απόφαση του πρωθυπουργού, κ. Σαλί Μπερίσα, για τη δημιουργία ελληνικών νεκροταφείων στην Αλβανία.

Σε δημοσίευμα της αλβανικής εφημερίδας «MAPO», γίνεται αναφορά και στην "οδύσσεια" της συγκεκριμένης προσπάθειας, από τις αντιδράσεις των Τσάμηδων οι οποίοι επιθυμούσαν την αναγνώριση της "γενοκτονίας των Τσάμηδων" ως αντάλλαγμα για την ανέγερση νεκροταφείων.

Κατηγορήθηκε μάλιστα και ο Αρχιεπίσκοπος Αλβανίας -όπως έγινε γνωστό από τις αναφορές του Πρέσβη κ. Ουίδερς μέσω των Wikileaks-, ότι χρηματοδότησε την ανέγερση των νεκροταφείων. Πρόσφατα δε, καταδικάστηκε Έλληνας της Βορείου Ηπείρου σε φυλάκιση ενός έτους άνευ αναστολής, διότι στην Κορυτσά έκανε έναν τσιμεντένιο διάδρομο σε πρόχειρο μνημείο που στήθηκε στο εκεί νεκροταφείο, με την κατηγορία ότι τάραξε την ησυχία των Αλβανών που βρίσκονται θαμμένοι στον παρακείμενο χώρο.

Μάλιστα, τον Οκτώβριο του 2010, «άγνωστοι» έκαψαν τα στεφάνια που είχαν καταθέσει νωρίτερα στο πρόχειρο μνημείο, εκπρόσωποι του ελληνικού Προξενείου, του κόμματος «Ομόνοια» και Ελλήνων από την Ελλάδα, που έφτασαν με λεωφορείο στην περιοχή για να τιμήσουν τους νεκρούς του 1940-1941.

Στη Βόρειο Ήπειρο υπάρχει ένα στρατιωτικό νεκροταφείο στους Βουλιαράτες. Ο συγγραφέας κ. Αγαθοκλής Παναγούλιας, στο βιβλίο του «Όσοι δεν γύρισαν από το μέτωπο», δίνει στοιχεία της ανέγερσής του.

Στο χωριό αυτό (έξη χλμ. από την Κακαβιά) έγινε φονική μάχη με τους οπισθοχωρούντες Ιταλούς, την 1η Δεκεμβρίου 1940. Οι απώλειες ήσαν 15 Έλληνες στρατιώτες νεκροί και 130 τραυματίες. Όλοι τους από την Κορινθία και Αχαΐα. Οκτώ απ' αυτούς φιλοξενεί η Βουλιαρατινή γη στα οστεοφυλάκια του νεκροταφείου. Στο χωριό αυτό λειτούργησε επί 3,5 μήνες το 1940-41 υγειονομικός σχηματισμός, το Σ1 Πεδινό χειρουργείο δυναμικότητας 300 κλινών. Αυτό το χειρουργείο-νοσοκομείο πρόσφερε περίθαλψη στους Έλληνες τραυματίες που διακομίζονταν από διάφορα μέρη του μετώπου.

Οι κάτοικοι του χωριού πρόσφεραν σπίτια, που χρησίμευσαν ως θάλαμοι νοσηλείας, πρόσφεραν κατάλληλη τροφή για τη δίαιτα των τραυματιών και άλλες υπηρεσίες που είχαν να κάνουν με επιδιόρθωση και συντήρηση δρόμων για τη μεταφορά τους.

Όσοι απ' τους τραυματίες έχαναν τη μάχη για τη ζωή, οι κάτοικοι τους τίμησαν όπως έπρεπε. Παραχώρησαν ένα χωράφι που είχε μέσα ένα εξωκλήσι (τον Άγιο Βασίλειο) και το μετέτρεψαν σε περιστασιακό στρατιωτικό νεκροταφείο. Επρόκειτο για 57 στρατιώτες. Οι κάτοικοι τους έθαψαν με όλες τις τιμές και όπως αρμόζει. Στους τάφους τους τοποθέτησαν σταυρούς με αριθμούς και κράτησαν έναν πρόχειρο κατάλογο των ονομάτων

Σήμερα, στον γυναικωνίτη της εκκλησίας της Αναστάσεως, στην Κλεισούρα, στοιβάζονται εδώ και τέσσερα χρόνια, οι οστεοθήκες Ελλήνων στρατιωτών. Πρόκειται για 279 άγνωστους στρατιώτες και έναν πεσόντα που έγινε γνωστή η ταυτότητά του, από τη βέρα που φορούσε.

Στη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου σκοτώθηκαν 11.911 Έλληνες αξιωματικοί και στρατιώτες. Η συντριπτική πλειονότητα σκοτώθηκε εντός της αλβανικής επικράτειας. Λίγοι πεσόντες είναι ενταφιασμένοι σε κάποιο νεκροταφείο, ενώ διάσπαρτα και εγκαταλειμμένα οστά Ελλήνων στρατιωτών, υπάρχουν σε πλαγιές, βουνά και δάση.

ethel-sinadelfos.blogspot.com
epirus.ellas.voula@gmail.com