«Ηπειρώτικα τοξοειδή-Γεωμετρία, Μορφές, Λαογραφία» του συγγραφέα Βασίλη Αγ. Δρούγα. Τοξοειδή: καμπυλωτές γεωμετρικές κατασκευές σε μορφή τόξου, που χρησιμεύουν στη διακόσμηση αλλά και τη στήριξη μεγάλου βάρους ή τη δημιουργία σύνδεσης σημείων του χώρου που απέχουν σημαντική απόσταση μεταξύ τους. Β. Δρ. 

Του Χαράλαμπου Γαλιάνδρα-Αρτινού.
Αδήριτη είναι σήμερα όσο...
ποτέ άλλοτε η ανάγκη να περισώσουμε την παράδοση και την ιστορία μας. Επ΄αυτού εργάστηκαν και εργάζονται πολλοί προκειμένου να έρθει στην επιφάνεια η πολιτιστική ταυτότητα κάθε περιοχής της χώρας μας.

 Όσον αφορά το χώρο της Ηπείρου μεταξύ των διακριθέντων ερευνητών περιλαμβάνεται και ο Αρτινός δημιουργός Βασίλης Αγ. Δρούγας, διακριθείς για την πολύτιμη προσφορά του στη διάσωση των περίτεχνων τοξοειδών δημιουργημάτων που κοσμούν αρχοντικά οικοδομήματα, εκκλησίες, γιοφύρια, πίνακες, κεντήματα. Σπάνια και πανέμορφα καλλιτεχνήματα, που μας τα πρόσφερε αναλυτικά, επιστημονικά, κατά κλάδο και ονομαστικά, σχεδιασμένα και φωτογραφημένα στο εξαιρετικό πόνημά του «Ηπειρώτικα τοξοειδή-Γεωμετρία. Μορφές, Λαογραφία».

 Ένα πόνημα-παρακαταθήκη στην ιστορία της Αυτοκρατορίας της Πέτρας, την αρχέγονη και διαχρονική Ήπειρο, τους τεχνίτες, τα μαστοροχώρια, τις αθάνατες δημιουργίες, τους ανθρώπους, τα υλικά, τις δυσκολίες, τις αμοιβές, τους θρύλους, τους μύθους, τις δοξασίες. Ακόμη την εξάπλωση της ηπειρώτικης τοξοειδούς δημιουργίας στα Βαλκάνια και τις μεσοανατολικές χώρες, στα ξένα και τα μακρινά όπου διέπρεψαν οι Ηπειρώτες σμιλευτές της πέτρας, άριστοι τεχνίτες, κτιστάδες και δημιουργοί περίτεχνων οικοδομημάτων, γιοφυριών, εκκλησιών και μιναρέδων, παλατιών και αρχοντικών, υδραγωγείων, λιθόστρωτων δρόμων.

Ένα βιβλίο-κατάθεση ψυχής στις σελίδες του οποίου περιέχονται κοινωνικά, λαογραφικά και ιστορικά στοιχεία διασταυρωμένα και τεκμηριωμένα μετά από εμπεριστατωμένη έρευνα και επιστημονική ανάλυση περί των τοξοειδών κατασκευών της Ηπείρου. Στοιχεία που έχουν να κάνουν με αρχιτεκτονική, γλυπτική και σκαλιστική διαχρονική ηπειρώτικη τεχνοτροπία.

Αθάνατες δημιουργίες και περίτεχνες και πανέμορφες κατασκευές από την εποχή της Αμβρακίας, της Δωδώνης, της Νικόπολης, του Ζαγορίου, των Τζουμέρκων και της Χώρας των Αθαμάνων, του Πύρρου και των Κομνηνοδουκάδων, της βασίλισσας Θεοδώρας. Ανεκτίμητη αρχιτεκτονική κληρονομιά 2.500 και πλέον ετών που καταμαρτυρεί την παρουσία της Ηπείρου στο διάβα των αιώνων .

Μια ιστορική αναδρομή στη σχεδιαστική και κατασκευαστική ιδιομορφία των ηπειρωτών, της χώρας της πέτρας, αλλά και του απέραντου πράσινου και των κρυστάλλινων νερών. Στο επιστημονικά τεκμηριωμένο πόνημα-φωτοσχεδιαστικό λεύκωμα καταγράφονται αναλυτικά τα τοξοειδή δημιουργήματα, η αρχιτεκτονική τους, οι κοινωνικές προσεγγίσεις, οι ιδιαιτερότητες, τα ονόματα οικογενειών κτιστάδων, τα μπουλούκια που συγκροτούσαν κάθε συνεργείο, η καταγωγή τους, η ιστορία της πλάκας και της πέτρας, τα υλικά που χρησιμοποιούσαν και η αντοχή τους, οι τόποι δημιουργίας και οι δυσκολίες που αντιμετώπιζαν, ο ξενιτεμός, ο νόστος και ο γυρισμός, οι ευεργέτες, οι εργάτες και το λεξιλόγιο που χρησιμοποιούσαν.

Ανεκτίμητη η προσφορά του συγγραφέα αφού από το πόνημά του αντλούνται σημαντικές πηγές γνώσεων περί των τοξοειδών κατασκευών. Απαραίτητο «εργαλείο» για αρχιτέκτονες, μηχανικούς, σχεδιαστές, μαστόρους, τεχνίτες και σμιλευτές της πέτρας. Γι΄αυτό και δεν πρέπει να λείπει από τις βιβλιοθήκες όσων ασχολούνται με τοξοειδείς κατασκευές.

Για την προμήθειά του απευθυνθείτε στο συγγραφέας κ. Δρούγα στη διεύθυνση Κ. Κρυστάλλη 120, 47100 Άρτα και στην ηλεκτρονική διεύθυνση bdrougas@yahoo.com