Γκεόργκ Μιρζαγιάν, ειδικά για τη RBTH.
Ο κίνδυνος από τα παιχνίδια με την πυρηνική φωτιά στην Ουκρανία είναι δεδομένος. Πόσο μάλλον, όταν έχει καταγραφεί ήδη μια προσπάθεια κατάληψης πυρηνικού σταθμού παραγωγής ενέργειας. Ακόμα μεγαλύτερος κίνδυνος όμως, είναι τα παρασκηνιακά παιχνίδια του Κιέβου με τους αμερικανούς.

Στις 16 Μαΐου μια ομάδα από 40 μαχητές του νεοναζιστικού μορφώματος, «Δεξιός Τομέας» επιχείρησε να καταλάβει τον...
πυρηνικό σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας στο Ζαπορόζιε. Αυτοί δήλωσαν στους άντρες του ουκρανικού στρατού και στους φύλακες του σταθμού, οι οποίοι εγκλώβισαν την ομάδα, ότι ήθελαν απλώς να προστατέψουν το σταθμό από τυχόν επίθεση των αυτονομιστών. Οι ένοπλοι συνελήφθησαν, αλλά μετά αφέθηκαν ελεύθεροι.

Αναλυτές δεν αποκλείουν ότι προσπάθειες των ενόπλων «να αναλάβουν τη φύλαξη» ουκρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων (συνολικά στην Ουκρανία υπάρχουν 4 σταθμοί), μπορούν να επαναληφθούν. Η ουκρανική ηγεσία έχει παραδεχθεί ήδη ότι δεν είναι σε θέση να προστατέψει τις πυρηνικές εγκαταστάσεις της και από τις 2 Μαρτίου η Βουλή της χώρας ζήτησε διεθνή βοήθεια για τη φύλαξη των πυρηνικών της σταθμών.

Το τελευταίο που θα ήθελε η Δύση, είναι ένα νέο Τσερνομπίλ. Γι’ αυτό, σύμφωνα με κάποια στοιχεία, για την προστασία των ουκρανικών πυρηνικών εγκαταστάσεων έχει ήδη μεταβεί στη χώρα κλιμάκιο εμπειρογνωμόνων του ΝΑΤΟ. Επίσης, ευρωπαϊκοί οργανισμοί έχουν διαθέσει σημαντικούς πόρους για την προστασία τους. Ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Ατομικών Ερευνών έδωσε στην ουκρανική εταιρία Energoatom (διαχειριστή και των 4 ουκρανικών πυρηνικών σταθμών) πίστωση 300 εκατ. δολαρίων, ενώ το ίδιο ποσό διέθεσε και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης.

Το υπό κατασκευή αντικείμενο "Σκέπη" (ρωσ. "Укрытые") - μια νέα, φιλική προς το περιβάλλον σαρκοφάγος, πάνω από τον αντιδραστήρα #4 στη ζώνη αποκλεισμού του Τσερνόμπιλ. Πηγή: RIA Novosti

Αμερικανικές μπίζνες
Ωστόσο, το πρόβλημα είναι ότι η απειλή για τους ουκρανικούς πυρηνικούς σταθμούς δεν προέρχεται μόνο από τα μέλη του «Δεξιού Τομέα», αλλά και από τις ίδιες τις ουκρανικές αρχές. Εφόσον οι πυρηνικοί σταθμοί παράγουν σύμφωνα με διάφορες εκτιμήσεις το 45%-50% της ενέργειας στην Ουκρανία, η κυβέρνηση αποφάσισε να διασφαλίσει την «ανεξαρτησία» του τομέα αυτού από τη Ρωσία. Ειδικότερα, να αγοράζει πυρηνικό καύσιμο, όχι από ρώσο προμηθευτή, αλλά από την αμερικανική εταιρία Westinghouse.

Για τους Αμερικάνους το συμβόλαιο έχει μεγάλη σημασία, ιδιαίτερα αφότου η Γερμανία παραιτήθηκε από την πυρηνική ενέργεια. Όπως ανέφερε ο αντιπρόεδρος της Westinghouse, Μάικ Κερστ, «το συμβόλαιο αυτό θα ισοδυναμεί με το 5%-10% των καυσίμων που προμηθεύουμε στην Ευρώπη, ενώ όταν θα αρχίσει ο εφοδιασμός και των 15 αντιδραστήρων (για την ώρα καύσιμο θα προμηθεύεται μόνο σε ορισμένους από αυτούς – RBTH), ο συντελεστής αυτός μπορεί να φτάσει και το 20-25% των ευρωπαϊκών μας επιχειρηματικών δραστηριοτήτων». Το πρόβλημα όμως, είναι πως το αμερικανικό καύσιμο, απλά δεν κάνει για τους ουκρανικούς αντιδραστήρες. Και αυτό δεν είναι κούφια λόγια, η Ουκρανία έχει ήδη επιχειρήσει να χρησιμοποιήσει αυτό το καύσιμο το διάστημα 2012-2013 και οι δοκιμές, παραλίγο να καταλήξουν σε καταστροφή.

Έρημη ζωή μετά την πυρηνική καταστροφή του Τσερνόμπιλ

Μεγάλος κίνδυνος
Η σύγχυση προκλήθηκε εν μέρει λόγω της κακής ποιότητας του προϊόντος της Westinghouse. Ο σύμβουλος γεν. διευθυντή του Εθνικού επιστημονικού κέντρου «Φυσικό και Τεχνικό Ινστιτούτο του Χάρκοβο» και επίτιμο μέλος του οργανισμού πυρηνικών ερευνών της Ουκρανίας, Μιχαήλ Ουμάνετς, αναφέρει ότι «ο απλός κόσμος πιστεύει πως το να αλλάξεις ένα πυρηνικό καύσιμο με άλλο, είναι το ίδιο με το να αλλάξεις το κάρβουνο του Ντονμπάς με κάρβουνο από την Πολωνία. Όμως η Westinghouse χάνει παντού σε ποιότητα απέναντι στο ρωσικό καύσιμο και μόνο οι ανόητοι μπορούν σήμερα να αμφισβητήσουν αυτό το γεγονός.

Ωστόσο, το σημαντικότερο πρόβλημα είναι η απουσία συμβατότητας των αμερικανικών συσκευών που προορίζονται για τη λήψη θερμικής ενέργειας στον πυρηνικό αντιδραστήρα μέσω ελεγχόμενης πυρηνικής αντίδρασης, με τους πυρηνικούς σταθμούς σοβιετικού σχεδιασμού. Γεγονός που δημιουργεί κινδύνους. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα κατά τη διάρκεια του προγραμματισμένου ελέγχου μερικών τέτοιων αμερικανικών συσκευών που είχαν ενσωματωθεί στους αντιδραστήρες δυο ουκρανικών ενεργειακών μπλοκ, να αποκαλυφθούν ουσιαστικές μηχανικές βλάβες και παραμορφώσεις. Ανάλογα προβλήματα ασυμβατότητας είχαν αντιμετωπίσει και άλλες χώρες που αγόρασαν αμερικανικό καύσιμο, δηλαδή η Σλοβενία, η Τσεχία και η Φιλανδία, οι οποίες αργότερα επέστρεψαν στους ρωσικούς εταίρους τους.

Λόγω αυτού του πειράματος, η Ουκρανία έχασε δεκάδες εκατομμύρια δολάρια, απολύθηκαν οι αξιωματούχοι που ήταν υπεύθυνοι για την προμήθεια και απαγορεύτηκε επισήμως η χρησιμοποίηση αμερικανικού καυσίμου στους ουκρανικούς πυρηνικούς σταθμούς. Ωστόσο, η σημερινή ηγεσία αποφάσισε για πολιτικούς λόγους να επαναλάβει το πείραμα χρησιμοποιώντας ως αιτιολογικό την ανακοίνωση της Westinghouse ότι αυτή έχει βελτιώσει την ποιότητα του προϊόντος της. Οι ειδικοί του κλάδου της πυρηνικής ενέργειας αναφέρουν ότι αυτή η υπόσχεση δεν σημαίνει τίποτα.

Η πρόεδρος της Κρατικής υπηρεσίας ρυθμίσεων και επιθεώρησης της Ουκρανίας στον τομέα της ατομικής ενέργειας, Ελένα Μικολάιτσουκ, χωρίς να ταχθεί ευθέως κατά του συμβολαίου με τους Αμερικάνους, απαίτησε να πραγματοποιηθούν οι αναγκαίες εργασίες προσαρμογής και πιστοποίησης του αμερικανικού καυσίμου. Η απάντηση των αρχών, οι οποίες δεν θέλησαν να δημιουργήσουν προβλήματα στη Westinghouse και να καθυστερήσουν την υπογραφή της σύμβασης, απλά της αφαίρεσαν τα καθήκοντά της και την αντικατέστησαν με έναν πιο συνεννοήσιμο διευθυντή, τον Γιούρι Νεντασκόβσκι από την Energoatom. Αυτός, έκανε λόγο, όχι για πιστοποίηση, αλλά για «απαλλαγή από τη ρωσική εξάρτηση».

Η Ουκρανία θέλει να επανέλθει στη Λέσχη των πυρηνικών κρατών. Οι πολιτικοί που θεωρούν εαυτούς, ηγέτες της σημερινής «κυβέρνησης» της Ουκρανίας, θέλουν να αποκτήσουν επειγόντως τη δική τους «ατομική βόμβα». Αφελείς, αλλά όχι και τόσο ακίνδυνοι.

Αντικαθιστώντας τον προμηθευτή για πολιτικούς λόγους η ουκρανική κυβέρνηση δεν θέτει μόνο υπό αμφισβήτηση την ασφάλεια των πυρηνικών σταθμών της, αλλά και δίνει τη συγκατάθεσή της για τη μόλυνση του περιβάλλοντος. Το καταναλωμένο αμερικανικό καύσιμο πρέπει κάπου να φυλάσσεται (οι ΗΠΑ αρνούνται να επιστρέφει στο έδαφός τους), γι’ αυτό η αμερικανική εταιρία Holtec International θα ξεκινήσει την κατασκευή ενός κεντρικού χώρου αποθήκευσης χρησιμοποιημένου πυρηνικού καυσίμου κοντά στο Κίεβο. Φυσικά, με χρήματα από τον ουκρανικό προϋπολογισμό, ο οποίος έχει έτσι και αλλιώς μια τεράστια τρύπα.

Η Ρωσία τώρα.