Γράφει ο Τρύφωνας Τιπούρτης.
Εντύπωση μου έκανε η δήλωση του νέου ΥΕΘΑ Πάνου Καμένου, πως ο στρατός θα είναι δίπλα στους πολίτες όταν και όπου τον χρειαστεί, και φυσικά δεν μιλούσε για θέματα εθνικής κυριαρχίας και πολέμου.

Επίσης μεγάλη εντύπωση, μου έκανε η πρόθεσή του να επανασυστήσει τις ΜΟΜΑ (Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων...
Ανασυγκροτήσεως) .
Οι δηλώσεις αυτές έγιναν από τον Έβρο όπου και περιόδευσε στις πληγείσες από την κακοκαιρία περιοχές.

Έτσι αναρωτήθηκα αν ο κόσμος και ειδικά οι νεότεροι σε ηλικία γνωρίζουν τι ακριβώς ήταν οι ΜΟΜΑ, ποια ήταν η προσφορά τους στη χώρα και γιατί αν είχαν προσφέρει, στο τέλος καταργήθηκαν.
Με πληροφορίες από πολλά μέσα έντυπα αλλά και διαδικτυακά ετοίμασα ένα ρεπορτάζ για τα ήταν οι ΜΟΜΑ.

Οι Μικτές Ομάδες Μηχανημάτων Ανασυγκροτήσεως ήταν κατασκευαστικές μονάδες που αναλάμβαναν την εκτέλεση έργων, που τους ανέθετε η προϊσταμένη αρχή στο νομό της έδρας τους.
Αυτές οι μονάδες συγκροτήθηκαν στις έδρες των 7 σπουδαιότερων νομών της Ελλάδας, και στις πόλεις Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Ηράκλειο, Πάτρα, Λαμία, Λάρισα, και Γιάννενα.

Η συγκρότηση τους πραγματοποιήθηκε το 1957, κατόπιν της επιτακτικής συμβολής των Ενόπλων Δυνάμεων για την ανασυγκρότηση της Ελλάδας, έπειτα από τις τεράστιες καταστροφές υποδομών που υπέστη η χώρα μας κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου πολέμου.

Το προσωπικό των Μονάδων, αποτελούνταν από αξιωματικούς και οπλίτες του Μηχανικού, αλλά και από μικρό ποσοστό αξιωματικών του Ναυτικού και της Αεροπορίας μας. Υπήρχαν, επίσης, και πολίτες εργαζόμενοι, μόνιμοι ή συμβασιούχοι, πολλών ειδικοτήτων όπως χειριστές μηχανημάτων, οδηγοί, μηχανικοί, τεχνίτες, εργάτες αλλά και προσωπικό γραφείων.

Αποστολή των ΜΟΜΑ ήταν:
-Σε περίοδο ειρήνης, η με λογικό κόστος εκτέλεση των έργων που τις αναθέτονταν με διάφορα κυβερνητικά προγράμματα και μάλιστα στη νησιωτική και ορεινή Ελλάδα όπου δεν υπήρχε ενδιαφέρον των εργοληπτών.

-Η ανάθεση εκτέλεσης μικρών κοινωφελών έργων τοπικού ενδιαφέροντος για την ωφέλεια Δήμων, Κοινοτήτων, Συλλόγων και Οργανισμών ιδίως σε ακριτικές περιοχές.

-Σε περίοδο πολέμου οι ΜΟΜΑ μετέπιπταν σε Τάγματα Μηχανικού Αποκαταστάσεως Συγκοινωνιών, και υπάγονταν στους σχηματισμούς του Στρατού Ξηράς με βασική αποστολή την αποκατάσταση ζημιών από εχθρικούς βομβαρδισμούς ή σαμποτάζ σε έργα υποδομής της χώρας (οδικό δίκτυο, γέφυρες, λιμάνια, αεροδρόμια εγγειοβελτιωτικά έργα κ.λπ.)

Τεράστια είναι η προσφορά των ΜΟΜΑ στην ανασυγκρότηση στης χώρας. Μεγάλα έργα έγιναν από τις υπηρεσίες αυτές.

Στην Εθνική και Επαρχιακή οδοποιία, έγινε κατασκευή, βελτίωση και αρχική διάνοιξη συνολικού μήκους 15.000 χιλιομέτρων σε εθνικούς αλλά και σε επαρχιακούς δρόμους, ιδίως της ορεινής και νησιωτικής Ελλάδας.

Κατασκευάστηκαν τεχνικά έργα (γέφυρες, τοίχοι αντιστήριξης, οχετοί κ.λ.π) και ασφαλτοστρώθηκαν. Κατασκευάσθηκαν αεροδρόμια, ή επεκτάθηκαν διάδρομοι προσγείωσης σε 17 αερολιμένες, ιδίως της νησιωτικής Ελλάδος (Κάρπαθο, Σκύρο, Κεφαλληνιά, Μυτιλήνη, Πάρο, Κύθηρα κ.λ.π.) και έγιναν οι χωματουργικές εργασίες του αεροδρομίου των Σπάτων.

Μεγάλα και μικρά αποστραγγιστικά αρδευτικά, αντιπλημμυρικά και υδραυλικά έργα σε όλη την χώρα Κατασκευάσθηκαν, με τα οποία αξιοποιήθηκαν και δόθηκαν προς καλλιέργεια εκατοντάδες χιλιάδες στρέμματα γης.

Στα οικοδομικά έργα η συμβολή των ΜΟΜΑ ήταν ιδιαίτερα σημαντική. Κατασκευάστηκαν προκατασκευασμένα σπίτια για την υλοποίηση του προγράμματος αποκατάστασης σεισμοπλήκτων περιοχών.
 Με την μέθοδο των προκατασκευών, κατασκευάστηκαν με επιτυχία το Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης, η Πολυτεχνική Σχολή Ξάνθης αλλά και κτιριακές εγκαταστάσεις σε στρατόπεδα στη Χαλκίδα, στη Θήβα, στο Λουτράκι στην Ξάνθη και αλλού. Κατασκευάστηκαν όμως και άλλα πολλά οικοδομικά έργα σε διάφορα στρατόπεδα, όπως Διοικητήρια, θάλαμοι οπλιτών, και υπόστεγα.

Σημαντική, επίσης, ήταν η συμβολή των ΜΟΜΑ από το 1991 και μετά, στο πρόγραμμα του Υπουργείου Εξωτερικών για την αποκατάσταση των παλιννοστούντων Ποντίων από τις περιοχές της πρώην Σοβιετικής Ένωσης.

Οι ΜΟΜΑ, έδωσαν το «παρών» σε όλες τις συμφορές που έπληξαν τον Ελλαδικό χώρο σε σεισμούς, πυρκαγιές, χιονοπτώσεις και πλημμύρες.

Το εύλογο ερώτημα όμως είναι γιατί ο τεράστιος αυτός κρατικός οργανισμός με τόση μεγάλη προσφορά διαλύθηκε.
Από τη δεκαετία του '80 ζητούταν από τις κυβερνήσεις, η περικοπή πιστώσεων προς τις ΜΟΜΑ για την εκτέλεση έργων. Σε αυτό βέβαια συνέβαλε και το άρχισε να αναπτύσσεται ο διορισμός στο πολιτικό προσωπικό των ΜΟΜΑ , και έτσι θεωρήθηκαν μη οικονομικά συμφέρουσες.

Την δεκαετία του '90 μετά από έντονες πιέσεις μεγαλοεργολάβων και μεγαλοεκδοτών, η κυβέρνηση με το νόμο 2026/92 αποφάσισε την διάλυση των ΜΟΜΑ και μεγάλος αριθμός μηχανημάτων εκποιήθηκε σε ιδιώτες.

Αναμφισβήτητα η διάλυση των ΜΟΜΑ οφείλεται, όπως πάντα, στα διάφορα συγκρουόμενα οικονομικά συμφέροντα και στο ιδιωτικό κέρδος.

Όπως αναμφισβήτητο είναι και το γεγονός πως η πολιτικές της εκάστοτε κυβέρνησης δεν είναι πάντα υπέρ του συμφέροντος της χώρας και των πολιτών.